荒
hoang, hoảng◼ (Động) Bỏ, bỏ phế. ◎Như: hoang phế 荒廢 bỏ bê, hoang khóa 荒課 bỏ dở khóa học.
◼ (Động) Mê đắm, chìm đắm. ◎Như: hoang dâm 荒淫 mê đắm rượu chè sắc đẹp. ◇Kim sử 金史: Liêu chủ hoang vu du điền, chánh sự đãi phế 遼主荒于遊畋, 政事怠廢 (Tát Cải truyện 撒改傳) Liêu chúa mê đắm săn bắn, chính sự bỏ bê.
◼ (Động) Làm lớn ra, khuếch đại. ◇Thi Kinh 詩經: Thiên tác cao san, Đại vương hoang chi 天作高山, 大王荒之 (Chu tụng 周頌, Thiên tác 天作) Trời tạo ra núi cao, Đại vương làm cho lớn ra.
◼ (Động) Kinh hoảng. § Thông hoảng 慌. ◇Lô Tàng Dụng 盧藏用: Dục hại chi, Tử Ngang hoảng cụ, sử gia nhân nạp tiền nhị thập vạn 欲害之, 子昂荒懼, 使家人納錢二十萬 (Trần Tử Ngang biệt truyện 陳子昂別傳) Muốn làm hại, Tử Ngang hoảng sợ, sai gia nhân nộp tiền hai mươi vạn.
◼ (Danh) Ruộng đất chưa khai khẩn. ◎Như: khẩn hoang 墾荒 khai khẩn đất hoang.
◼ (Danh) Cõi đất xa xôi. ◎Như: bát hoang 八荒 tám cõi xa xôi. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: Ngã phụng vương mệnh, vấn tội hà hoang 我奉王命, 問罪遐荒 (Đệ cửu thập nhất hồi) Ta phụng mệnh vua, hỏi tội (quân giặc ở) cõi xa xôi.
◼ (Danh) Năm mất mùa, năm thu hoạch kém. ◎Như: cơ hoang 飢荒 đói kém mất mùa.
◼ (Danh) Tình cảnh thiếu thốn, khan hiếm trầm trọng. ◎Như: thủy hoang 水荒 khan hiếm nước (lâu không mưa), ốc hoang 屋荒 khan hiếm nhà cửa.
◼ (Danh) Vật phẩm phế thải, hư hỏng. ◎Như: thập hoang 拾荒 lượm đồ phế thải.
◼ (Hình) Bị bỏ hoang. ◎Như: hoang địa 荒地 đất bỏ hoang.
◼ (Hình) Xa xôi, hẻo lánh, hiu quạnh. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: Dã kính hoang lương hành khách thiểu 野徑荒涼行客少 (Trại đầu xuân độ 寨頭春渡) Nẻo đồng heo hút ít người qua.
◼ (Hình) Không hợp tình hợp lí, không thật, hão. ◎Như: hoang đản 荒誕 vô lí, hoang mậu 荒謬 không thật, hoang đường 荒唐 không tin được, không thật. ◇Chu Văn An 朱文安: Công danh dĩ lạc hoang đường mộng 功名已落荒唐夢 (Giang đình tác 江亭作) Công danh đã rơi mất trong giấc mộng hão huyền.
◼ (Hình) To lớn, rộng. ◇Thi Kinh 詩經: Độ kì tịch dương, Bân cư duẫn hoang 度其夕陽, 豳居允荒 (Đại nhã 大雅, Công lưu 公劉) Phân định ruộng đất ở phía tịch dương, Đất nước Bân thật là rộng rãi.
1. [大荒] đại hoang 2. [打饑荒] đả cơ hoang 3. [包荒] bao hoang 4. [饑荒] cơ hoang 5. [飢荒] cơ hoang 6. [荒淫] hoang dâm 7. [荒茫] hoang mang 8. [荒謬] hoang mậu 9. [墾荒] khẩn hoang