蹙
túc, xúc◼ (Hình) Gấp rút, cấp bách. ◇Thi Kinh 詩經: Chánh sự dũ túc, Tuế duật vân mộ 政事愈蹙, 歲聿云莫 (Tiểu nhã 小雅, Tiểu minh 小明) Việc chính trị càng cấp bách, Mà năm đã muộn.
◼ (Hình) Quẫn bách, khốn quẫn. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: Tự ngô thị tam thế cư thị hương, tích ư kim lục thập tuế hĩ, nhi hương lân chi sanh nhật túc 自吾氏三世居是鄉, 積於今六十歲矣, 而鄉鄰之生日蹙 (Bộ xà giả thuyết 捕蛇者說) Họ tôi đã ba đời ở làng này, tính tới nay được sáu chục năm, mà cuộc sống của người trong làng xóm mỗi ngày một quẫn bách.
◼ (Hình) Buồn rầu, khổ não. ◎Như: tần túc 嚬蹙 buồn rười rượi, túc nhiên 蹙然 buồn bã, không vui.
◼ (Hình) Cung kính, kính cẩn. ◇Nghi lễ 儀禮: Dong nhĩ túc 容爾蹙 (Sĩ tương kiến lễ 士相見禮) Vẻ mặt kính cẩn.
◼ (Hình) Bất an, không yên lòng. ◇Mạnh Tử 孟子: Thuấn kiến Cổ Tẩu, kì dong hữu túc 舜見瞽瞍, 其容有蹙 (Vạn Chương thượng 萬章上) Khi (vua) Thuấn thấy Cổ Tẩu, vẻ mặt ông ta có vẻ không yên lòng.
◼ (Hình) Hẹp, chật. ◇Tục tư trị thông giám 續資治通鑒: Nhiên kim thiên hạ thuế phú bất quân, phú giả địa quảng tô khinh, bần giả địa túc tô trọng 然今天下稅賦不均, 富者地廣租輕, 貧者地蹙租重 (Tống chân tông 宋真宗) Nhưng nay thuế phú trong thiên hạ không đồng đều, nhà giàu đất rộng thuế nhẹ, người nghèo đất hẹp thuế nặng.
◼ (Động) Gần sát, tiếp cận. ◇La Ẩn 羅隱: Giang túc hải môn phàm tán khứ 江蹙海門帆散去 (Quảng Lăng khai nguyên tự các thượng tác 廣陵開元寺閣上作) Ở cửa biển gần sát sông buồm đã buông ra đi.
◼ (Động) Bức bách. ◎Như: túc bách 蹙迫 bức bách, túc kích 蹙擊 truy kích.
◼ (Động) Cau, nhíu, nhăn. ◎Như: túc mi 蹙眉 chau mày, túc ngạch 蹙額 nhăn mặt. ◇Lí Bạch 李白: Mĩ nhân quyển châu liêm, Thâm tọa túc nga mi 美人捲珠簾, 深坐蹙蛾眉 (Oán tình 怨情) Người đẹp cuốn rèm châu, Ngồi lặng chau đôi mày.
◼ (Động) Thu ngắn, thu nhỏ. ◇Thi Kinh 詩經: Kim dã nhật túc quốc bách lí 日辟國百里 (Đại nhã 大雅, Thiệu Mân 召旻) Ngày nay mỗi ngày nước thu nhỏ lại trăm dặm.
◼ (Động) Thành công, thành tựu.
◼ (Động) Một phương pháp dùng kim thêu làm cho sợi thật sát chặt. ◇Đỗ Phủ 杜甫: Tú la y thường chiếu mộ xuân, Túc kim khổng tước ngân kì lân 繡羅衣裳照暮春, 蹙金孔雀銀麒麟 (Lệ nhân hành 麗人行) Áo xiêm lụa là lấp lánh ngày cuối xuân, Chỉ vàng thêu hình chim công, sợi bạc thêu hình kì lân.
◼ Một âm là xúc. (Động) Đá, giẫm chân lên. § Thông xúc 蹴. ◇Lễ Kí 禮記: Dĩ túc xúc 以足蹙 (Khúc lễ thượng 曲禮上) Lấy chân đá.