獨立 độc lập♦ Đứng một mình. ◇Sơ khắc phách án kinh kì
初刻拍案驚奇:
(Vương Sinh) kiến nhất nữ tử sinh đắc thập phần mĩ mạo, độc lập tại môn nội, bồi hồi ngưng vọng (
王生)
見一女子生得十分美貌,
獨立在門內,
徘徊凝望 (Quyển thập nhị).
♦ Cô lập, lẻ loi không có nơi nương tựa. ◇Quản Tử
管子:
Nhân chủ cô đặc nhi độc lập, nhân thần quần đảng nhi thành bằng 人主孤特而獨立,
人臣群黨而成朋 (Minh pháp giải
明法解). § Xem thêm:
nhân chủ 人主;
nhân thần 人臣.
♦ Không giống như số đông người, siêu quần, siêu phàm bạt tục. ◇Hoài Nam Tử
淮南子:
Siêu nhiên độc lập, trác nhiên li thế 超然獨立,
卓然離世 (Tu vụ
脩務).
♦ Tự lập, không nương nhờ vào cái khác. ◇Đạo Đức Kinh
道德經:
Hữu vật hỗn thành, Tiên thiên địa sanh. Tiêu hề liêu hề, Độc lập nhi bất cải, Khả dĩ vi thiên địa mẫu 有物混成,
先天地生.
蕭兮寥兮,
獨立而不改,
可以為天地母 (Chương 25) Có vật hỗn độn mà thành, Sinh trước Trời Đất. Yên lặng, trống không, Đứng riêng mà không đổi, Có thể là Mẹ thiên hạ.
♦ Tự chủ, không chịu bên ngoài thống trị chi phối (nói về một quốc gia, dân tộc hoặc chính quyền). ◎Như:
nhất thiết thụ áp bách đích dân tộc đô yếu độc lập 一切受壓迫的民族都要獨立. ◇Tuân Tử
荀子:
Phù uy cường vị túc dĩ đãi lân địch dã, danh thanh vị túc dĩ huyện thiên hạ dã, tắc thị quốc vị năng độc lập dã 夫威強未足以殆鄰敵也,
名聲未足以縣天下也,
則是國未能獨立也 (Vương chế
王制).
♦ Chim một chân (theo truyền thuyết cổ). ◇Thái bình ngự lãm
太平御覽:
Điểu nhất túc danh độc lập 鳥一足名獨立 (Quyển tứ tam tam dẫn "Hà đồ"
卷四三三引河圖).