<<< http://nguyendu.com.free.fr/ (mirror) >>>
| 064 春宵旅次 蕭蕭蓬鬢老風塵 暗裡偏驚物候新 池草未闌千里夢 庭梅已換一年春 英雄心事荒馳騁 名利營場累笑顰 人事蕭條春自好 團城城下一沾巾 | Phiên âm: Xuân tiêu lữ thứ (1) Tiêu tiêu bồng mấn (2) lão phong trần Ám lí thiên kinh vật hậu tân Trì thảo (3) vị lan thiên lí mộng Đình mai dĩ hoán nhất niên xuân (4) Anh hùng tâm sự hoang trì sính (5) Danh lợi doanh trường lụy tiếu tần (6) Nhân sự tiêu điều xuân tự hảo Đoàn thành (7) thành hạ nhất triêm cân Nguyễn Du 阮攸 |
| Dịch nghĩa: Đêm xuân quán khách Bời bời mái tóc bồng già cùng gió bụi Trong thầm lặng riêng sợ khi nhìn thấy cảnh vật đổi mới Ngoài nghìn dặm chưa tan giấc mộng "cỏ bờ ao" Cây mai ở trước sân đã đổi một năm xuân Tâm sự anh hùng đã nguội, không còn nghĩ đến chuyện dong ruổi Trên trường danh lợi những kẻ lụy về vẻ khóc cười Người buồn bã xuân riêng đẹp Đứng dưới chân thành Đoàn, một mình, lệ thấm khăn | Dịch thơ: Đêm xuân quán khách Phất phơ mái tóc rối phong trần Lặng lẽ thầm kinh vật biến tân Chằm cỏ chưa tan ngàn dặm mộng Thềm mai đã đổi một năm xuân Anh hùng dạ lấp đường dong ruổi Danh lợi chân ê bước nhọc nhằn Người dẫu đìu hiu xuân vẫn đẹp Thành Đoàn thơ thẩn lệ dầm khăn Quách Tấn dịch (Tố Như thi, An Tiên tái bản, France, 1995) |
Chú thích:
(1) Lữ thứ: Tác giả làm bài này khi lên Lạng Sơn để đón sứ thần nhà Thanh năm Giáp Tí (1805). (2) Bồng mấn: Mái tóc rối bời như cỏ bồng. (3) Trì thảo: Chữ lấy trong câu thơ của Tạ Linh Vận đời Tấn: "Trì đường sanh xuân thảo". Nguyên Tạ Linh Vận có người em học tên là Tạ Huệ Liên mới 10 tuổi đã biết làm thơ. Linh Vận thường tán thán và nói rằng khi ngồi cùng Huệ Liên thì thế nào cũng nghĩ được thơ hay. Một hôm Linh Vận ngồi nơi bờ ao nghĩ thơ, nhưng không tìm ra tứ. Về nhà nằm ngủ chiêm bao thấy Huệ Liên, thức dậy làm được câu "Trì đường sanh xuân thảo", rất lấy làm đắc ý. Câu chuyện này truyền ra trở thành một giai thoại trong làng thơ. (4) Đình mai: Dùng mai trong thơ, một là để tả xuân, hai là để ngụ ý ở nơi trạm để đợi sứ, mươn ý câu thơ Đường: "Chiết mai phùng dịch sứ". Nguyễn Du đến Lạng Sơn mùa Đông năm Quý Hợi (1804) và làm bài "Xuân tiêu" năm Giáp Tí (1805), nên mới nói là "Dĩ hoán nhất niên xuân". (5) Trì sính: Trì là ngựa chạy mau. Sính cũng là ngựa chạy mau. Hai chữ ghép lại thành nghĩa là dong ruổi. (6) Tiếu tần: "Tiếu" là cười. "Tần" là nhăn mày. (7) Đoàn thành: Tên riêng của thành Lạng Sơn. Có tên như vậy vì góc Tây Bắc của thành hình vòng tròn.
