切
thiết, thế♦ (Động) Cắt, bổ, thái. ◎Như: thiết đoạn 切斷 cắt đứt, thiết thủy quả 切水果 bổ trái cây.
♦ (Động) Khắc. ◎Như: như thiết như tha 如切如磋 như khắc như mài (ý nói học phải nghiền ngấu như thợ làm sừng đã khắc lại mài cho bóng).
♦ (Động) Tiếp giáp (môn hình học). ◎Như: lưỡng viên tương thiết 兩圓相切 hai đường tròn tiếp giáp nhau (tại một điểm duy nhất).
♦ (Động) Nghiến, cắn chặt. ◎Như: giảo nha thiết xỉ 咬牙切齒 cắn răng nghiến lợi. ◇Sử Kí 史記: Thử thần chi nhật dạ thiết xỉ hủ tâm dã 此臣之日夜切齒腐心也 (Kinh Kha truyện 荊軻傳) Đó là điều làm cho tôi ngày đêm nghiến răng nát ruột.
♦ (Động) Sát, gần. ◎Như: thiết thân chi thống 切身之痛 đau đớn tận tim gan, bất thiết thật tế 不切實際 không sát thực tế.
♦ (Động) Bắt mạch. ◎Như: thiết mạch 切脉 bắt mạch.
♦ (Động) Xiên. ◎Như: phong thiết 風切 gió như xiên.
♦ (Phó) Quyết, nhất định, chắc chắn. ◎Như: thiết kị 切忌 phải kiêng nhất. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: Chỉ thị đáo bất đắc ý thì, thiết mạc hậu hối 只是到不得意時, 切莫後悔 (Đệ nhất hồi) Chỉ khi không được như ý, quyết chớ có hối hận về sau.
♦ (Phó) Rất, hết sức, lắm. ◎Như: thiết trúng thời bệnh 切中時病 rất trúng bệnh đời.
♦ (Hình) Cần kíp, cấp bách, cấp xúc. ◎Như: tình thiết 情切 thực tình cấp bách lắm.
♦ (Hình) Thân gần, gần gũi. ◎Như: thân thiết 親切.
♦ (Danh) Yếu điểm, điểm quan trọng.
♦ (Danh) Phép ghi âm đọc tiếng Hán, đem âm hai chữ hợp với nhau, để biết âm đọc chữ khác. Ví dụ: chữ ngoan 頑, ngô hoàn thiết 吳完切, ngô hoàn hợp lại xén thành ra ngoan.
♦ Một âm là thế. ◎Như: nhất thế 一切 tất cả, hết thẩy. ◇Pháp Hoa Kinh 法華經: Nhĩ thì, Phật cáo chư Bồ-tát cập nhất thế đại chúng 爾時, 佛告諸菩薩及一切大眾 (Như Lai thọ lượng phẩm đệ thập lục 如來壽量品第十六) Bấy giờ, Phật bảo các Bồ-tát và tất cả đại chúng.
1. [迫切] bách thiết 2. [悲切] bi thiết 3. [剴切] cai thiết 4. [急切] cấp thiết 5. [密切] mật thiết 6. [目空一切] mục không nhất thế 7. [一切] nhất thiết, nhất thế 8. [操切] thao thiết 9. [慘切] thảm thiết 10. [切用] thiết dụng 11. [切面] thiết diện 12. [切磋] thiết tha 13. [切實] thiết thật 14. [切齒] thiết xỉ 15. [切要] thiết yếu